Papier of software?
Sinds eeuwen worden stambomen op papier geschreven en soms als boeken uitgegeven. Een van de voordelen van papier is dat de tekst geheel naar eigen inzicht kan worden ingevuld, al dan niet met tekeningen en foto’s. Maar het wijzigen van de stamboom ergens in het midden van een boek 0kan een tijdrovend klusje worden.
Met de komst van genealogieprogramma’s zijn een hoop administratieve problemen opgelost, zoals het tellen van personen, het wijzigen of toevoegen van gegevens en het bijhouden van broninformatie. En inmiddels zijn er al talloze programma’s in omloop. Wat het ‘beste’ programma is zal voor iedereen anders zijn, in dit artikel wordt alleen het programma Gramps beschreven waarin de stamboom Sparreboom is opgenomen.
Aan het begin van een stamboomonderzoek zijn al een paar dingen bekend:
– dit gaat een tijdrovend klusje worden.
– gegevens moeten lange tijd bewaard blijven.
– rapporteren over de informatie moet eenvoudig mogelijk zijn.
Waar een genealogieprogramma aan moet voldoen
Wanneer we verwachten dat gegevens de komende jaren telkens bijgewerkt zullen worden, is het op zich niet heel belangrijk meer of een programma eenvoudig te bedienen is. In de loop van de tijd raak je daar wel aan gewend. Belangrijker is dat de bediening over de loop van tijd enigszins hetzelfde blijft.
En als gegevens over 100 jaar nog geraadpleegd moeten kunnen worden willen we niet afhankelijk zijn van een bedrijf dat failliet kan raken. Want dan wordt het programma niet meer doorontwikkeld en moet je veel moeite doen om je gegevens in een ander programma over te zetten.
Het meest ideaal is een programma dat je, eventueel, zelf kunt aanpassen. Zelfs als de ontwikkelaar ervan er al lang mee is gestopt. Dit soort computerprogramma’s bestaan en worden vaak voorzien van een Open Source licentie. Gramps is zo’n programma. De eerste versie kwam op 21 april 2001 uit en was gemaakt door Don Allingham als hobby project. Inmiddels werken er ongeveer 160 ontwikkelaars aan, zijn er vele vrijwilligers bezig het programma te vertalen en kan het draaien in GNU Linux, Microsoft Windows en Apple macOS.
Gramps
Dit programma bestaat uit een aantal onderdelen. De belangrijkste is een database waarin de gegevens worden opgeslagen. Daarnaast is er een gebruikersinterface, het deel waarin een gebruiker aanpassingen aan de gegevens kan verrichten:
Vanuit deze interface kunnen personen gezocht worden:
Of een andere weergave selecteren:
Ook kan er nieuwe functionaliteit aan Gramps worden toegevoegd via plugins:
Maar er is (nog) geen eenvoudige manier om weer van een geïnstalleerde plugin af te komen. Ze kunnen wel verborgen worden door het vinkje weg te halen maar ze blijven wel bestaan. De enige manier om een plugin te verwijderen in een standaard Gramps omgeving is in de installatiemap de directory waar de plugin in staat te verwijderen:
Dit is geen elegante werkwijze en er is al een plugin gebouwd die een aantal verbeteringen, zoals het verwijderen, aan Gramps toevoegt. En omdat er al langer dan 20 jaar aan Gramps wordt gewerkt zijn er inmiddels al heel veel uitbreidingen gemaakt. Van belang is daarbij te beseffen dat er geen bedrijf achter dit programma zit, alles is gemaakt door vrijwilligers (vaak zelf behalve programmeur ook genealoog). Ook de vertaling van het programma in zo’n 45 talen wordt door vrijwilligers gedaan.
Gegevens invoeren
Voor een beginner lijkt Gramps een structuur te missen, je weet niet precies waar je beginnen moet. Maar dit is tevens de kracht van het programma en het is het beste om uit te gaan van wat je zelf wilt bereiken. Heb je nog niets ingevoerd, dan zul je beginnen met het maken van een stamboom, daar helpt Gramps wel mee.
Vervolgens zul je dan personen gaan invoeren, maar die hebben geen relatie met andere personen:
Die relatie zul je moeten leggen in het menu Verwantschappen, maar eerst moet er een Gezin worden samengesteld:
Daarna kunnen er via het menu Verwantschappen kinderen worden toegevoegd:
En het resultaat kan vervolgens in een grafiek worden bekeken:
Wanneer de stamboom op deze wijze vormgegeven is, kan pas met het echte werk begonnen worden: het verzamelen van bronnen waarmee geboortes, trouw- en overlijdensdatums worden vastgelegd. Al deze gegevens worden niet in Gramps zelf bewaard, er wordt alleen naar verwezen (via een link). Een wijziging in Gramps heeft dus geen effect op de bronnen zelf.
Hoe hiermee om te gaan zal in een ander artikel worden ingegaan…